ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି? #WorldZoonosesDay
ଜୁନୋଜ୍ ଶବ୍ଦ ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ। ଯେଉଁଠାରେ ଜୁନ୍ ଅର୍ଥ ପଶୁ ଏବଂ ନାକ ଅର୍ଥ ଅସୁସ୍ଥତା । ୧୮୮୫ ମସିହାରୁ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୬ ଜୁଲାଇରେ ବିଶ୍ୱ ଜୁନୋଜ୍ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ଦିନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି “ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ବିପଦ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା” । ଇବୋଲା, ଏଭିଆନ୍ ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ନୀଳ ଭୂତାଣୁ ଭଳି ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରଥମ ଟୀକାକରଣକୁ ସ୍ମରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୬ରେ ବିଶ୍ୱ ଜୁନୋସିସ୍ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଜୁନୋସିସ୍ ହେଉଛି ଏକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ଯାହା ଅଣ-ମାନବ ପ୍ରାଣୀଠାରୁ ମଣିଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଥାଏ । ମନୁଷ୍ୟ ଏବଂ ପଶୁମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଶୈଳୀରେ ବିଶେଷ ଫରକ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନଥାଏ । ମନୁଷ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ଭଳି ଏକ ପ୍ରଜାତିର ସ୍ୱରୂପ । କିନ୍ତୁ ବେଳେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ଠାରୁ କିଛି ରୋଗ ବ୍ୟାଧି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ରୂପରେ ଆମ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ରୂପରେ ଆମ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ପ୍ରାଣୀ ମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଏହି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆକୁ ଜୁନୋସିସ୍ କୁହାଯାଏ । ଏହା କେବଳ ପ୍ରାଣୀ ମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିନଥାଏ । ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ମାନଙ୍କୁ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରିର୍ଭସ ଜୁନୋସିସ୍ କୁହାଯାଏ । ଜୁନୋଟିକ୍ ପାଥୋଜେନ ଜୀବାଣୁ, ଭାଇରାଲ୍ କିମ୍ବା ପରଜୀବୀ ହୋଇପାରେ । ଯାହା ସିଧାସଳଖ ଯୋଗାଯୋଗ କିମ୍ବା ଖାଦ୍ୟ, ଜଳ କିମ୍ବା ପରିବେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ମଣିଷକୁ ବ୍ୟାପିପାରେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କରୋନା ଭାଇରସ୍ ବ୍ୟାଟ୍ସରୁ ମଣିଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଗଲା ଏବଂ ଆମେ ଏହା ସାକ୍ଷୀ ହୋଇସାରିଛୁ ଯେ ଏହା କିପରି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ । ଜୁନୋଜ୍ ଏଚ୍.ଆଇ.ଭି, ଇବୋଲା ଜୀବାଣୁ ଏବଂ ସଲମାନେଲୋସିସ୍ ଭଳି ନୂତନ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗର ଏକ ବୃହତ ଅଂଶ ଧାରଣ କରିଥାଏ। ସେମାନେ ଏକ ଜୁନୋସିସ୍ ଭାବରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ପରେ କେବଳ ମାନବ-ଷ୍ଟ୍ରେନର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥିଲେ । ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଥମ ଟୀକାକରଣ ଜୁଲାଇ ୬, ୧୮୮୫ ରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜୀବ ବିଜ୍ଞାନୀ ଲୁଇ ପେଷ୍ଟରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଫଳତାର ସହ କରାଯାଇଥିଲା। ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ବିପଦ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରତିରୋଧ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ ।
ଜୁନୋସିସ୍ ରୋଗ କିପରି ବ୍ୟାପିଥାଏ?
ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ପଶୁମାନେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି କାରଣ ୭୫% ନୂତନ କିମ୍ବା ଉଦୀୟମାନ ରୋଗ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ରୋଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ କେନ୍ଦ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ସଂକ୍ରମଣ ମାଂସ ଖାଇବା କିମ୍ବା ପଶୁଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ଭଳି ପଶୁମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ। ଏହି ରୋଗ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ, ମାଂସ କିମ୍ବା ଶିକାର ପାଇଁ ପାଳିତ ଚାଷ ପ୍ରାଣୀ ଏବଂ ବଧରୁ ବିସ୍ତାର ହୋଇପାରେ।
ଜୁନୋସିସ୍ ରୋଗର ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ?
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗ ଥିବାରୁ ଏହାର ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ଉପଶମ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଅଟେ । ଅବଶ୍ୟ, କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଶୁ ଯତ୍ନ ପାଇଁ ନିରାପଦ ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପରି କେତେକ ଅଭ୍ୟାସ ଖାଦ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ସମ୍ଭାବନାକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ଏବଂ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଅପସାରଣ ପାଇଁ ମାନକ, ତଥା ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳର ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଏହି ରୋଗର ବିସ୍ତାରକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ । ପଶୁମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ପରେ ହାତ ଧୋଇବା ପରି ସଠିକ୍ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବଜାୟ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ଜୁନୋଟିକ୍ ରୋଗର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବିସ୍ତାର ହୋଇପାରେ ।
